ویژگیهای قرارداد فروش اقساطی کالا و اجناس

۱. انتقال تدریجی یا مشروط مالکیت

در بسیاری از قراردادهای اقساطی، مالکیت کالا بلافاصله به خریدار منتقل نمی‌شود، بلکه تا زمان پرداخت کامل اقساط در اختیار فروشنده باقی می‌ماند. به این نوع شرط، شرط حفظ مالکیت می‌گویند. البته ممکن است در برخی موارد مالکیت بلافاصله منتقل شود، اما فروشنده برای تضمین اقساط، ضمانت‌هایی دریافت می‌کند.

۲. پرداخت قیمت به‌صورت اقساطی

برخلاف فروش نقدی که قیمت کالا به‌طور کامل و یکجا پرداخت می‌شود، در قرارداد فروش اقساطی، خریدار مبلغ کالا را در چند قسط مشخص و در بازه‌های زمانی معین پرداخت می‌کند. این موضوع خریدار را قادر می‌سازد تا بدون پرداخت یکجای پول، کالای مورد نیاز خود را تهیه کند.

۳. پیش‌پرداخت (بیعانه)

معمولاً بخشی از قیمت کالا در زمان عقد قرارداد به‌عنوان پیش‌پرداخت از سوی خریدار پرداخت می‌شود. این مبلغ ممکن است در محاسبه اقساط لحاظ شده یا به‌صورت جداگانه ذکر شود.

۴. دریافت ضمانت از خریدار

برای تضمین پرداخت اقساط، فروشنده می‌تواند ضمانت‌هایی نظیر چک، سفته، ضامن معتبر، یا ضمانت‌نامه بانکی دریافت کند. این ضمانت‌ها در صورت عدم پرداخت اقساط توسط خریدار، قابل پیگیری حقوقی هستند.

۵. تنظیم شرایط فسخ قرارداد

در قراردادهای اقساطی معمولاً شروطی برای فسخ قرارداد در نظر گرفته می‌شود. برای مثال، اگر خریدار چند قسط را پرداخت نکند یا کالا را برخلاف تعهدات استفاده کند، فروشنده می‌تواند قرارداد را فسخ کند و کالا را بازپس گیرد.

۶. افزایش قیمت در فروش اقساطی

در قرارداد فروش اقساطی، معمولاً قیمت نهایی کالا بالاتر از فروش نقدی است. این افزایش، به‌علت مدت‌دار بودن پرداخت و ریسک تأخیر در دریافت پول از سوی فروشنده اعمال می‌شود و از لحاظ قانونی قابل قبول است، به شرط آن‌که از ابتدا در قرارداد ذکر شده باشد.

۷. ذکر دقیق مشخصات کالا

در این نوع قرارداد، مشخصات کامل کالا از جمله نوع، برند، مدل، تعداد، کیفیت و وضعیت ظاهری باید با دقت در قرارداد نوشته شود تا در صورت اختلاف، مرجع بررسی مشخص باشد.

۸. وجود جدول اقساط

بخش مهمی از قرارداد فروش اقساطی، جدول اقساط است که در آن تاریخ، مبلغ هر قسط، تعداد اقساط و نحوه پرداخت آن‌ها به‌طور دقیق مشخص شده باشد.

۹. شرایط تأخیر در پرداخت

در قرارداد، باید وضعیت تأخیر در پرداخت اقساط نیز پیش‌بینی شود؛ مثلاً تعیین شود که در صورت تأخیر، جریمه‌ای به مبلغ قسط اضافه می‌شود یا اینکه بعد از چند نوبت تأخیر، فروشنده حق فسخ دارد.

۱۰. ماهیت عقد لازم

این قرارداد از نوع عقود لازم است؛ یعنی پس از امضای طرفین، به‌راحتی قابل فسخ یک‌طرفه نیست، مگر در شرایطی که در متن قرارداد ذکر شده یا طبق قانون امکان فسخ قانونی وجود داشته باشد.