
در دنیای امروز که فناوری اطلاعات نقش مهمی در رشد کسبوکارها دارد، یکی از پرکاربردترین و حساسترین همکاریها، قرارداد میان کارفرما و برنامهنویس است. قرارداد برنامهنویس سندی رسمی و حقوقی است که حدود وظایف، تعهدات، حقوق و نحوه پرداخت دستمزد برنامهنویس را مشخص میکند. بسیاری از اختلافات بین کارفرمایان و برنامهنویسان به دلیل نداشتن قرارداد دقیق به وجود میآید؛ بنابراین آشنایی با مفاد و ساختار این نوع قرارداد برای هر دو طرف اهمیت زیادی دارد.
دسترسی سریع
Toggleقرارداد برنامهنویس (Programming Contract) توافقی مکتوب میان کارفرما و شخص یا شرکت برنامهنویس است که به موجب آن، برنامهنویس موظف میشود پروژهای نرمافزاری مانند طراحی سایت، اپلیکیشن یا سیستم مدیریت اطلاعات را در مدت زمان مشخص و طبق نیاز کارفرما انجام دهد. در مقابل، کارفرما نیز متعهد میشود در ازای انجام کار، مبلغ مشخصی را به عنوان حقالزحمه پرداخت کند.
این قرارداد میتواند به صورت پیمانکاری، پروژهای، فریلنسری یا استخدامی تنظیم شود. در هر شکل، هدف اصلی آن تضمین حقوق دو طرف و جلوگیری از بروز اختلاف است.
در این نوع، برنامهنویس موظف است پروژه را تا زمان تحویل نهایی انجام دهد و کارفرما پس از تحویل و تأیید، مبلغ توافقی را پرداخت میکند. این نوع قرارداد بیشتر برای طراحی سایت، ساخت اپلیکیشن موبایل، یا سیستمهای نرمافزاری سفارشی کاربرد دارد.
در این حالت، برنامهنویس به عنوان کارمند در شرکت مشغول به کار میشود و ماهانه حقوق مشخصی دریافت میکند. ساعت کاری، بیمه و مزایا در این نوع قرارداد ذکر میشود.
رایجترین نوع همکاری در حوزه برنامهنویسی است. در این نوع، برنامهنویس بهصورت آزاد و دورکار پروژه را انجام میدهد. زمان، هزینه و جزئیات کار از طریق پیام، ایمیل یا پلتفرمهای فریلنسری تعیین میشود.
گاهی کارفرما پس از پایان پروژه، نیاز به نگهداری، رفع باگ و بهروزرسانی دارد. در این موارد، قرارداد پشتیبانی بین دو طرف بسته میشود تا مسئولیت نگهداری سیستم مشخص گردد.
نام، کد ملی، آدرس و شماره تماس برنامهنویس و کارفرما باید دقیق درج شود. اگر یکی از طرفین شرکت باشد، شماره ثبت و نماینده قانونی نیز باید ذکر شود.
در این بند به طور واضح نوع پروژه بیان میشود؛ مثلاً:
طراحی و پیادهسازی وبسایت فروشگاهی با زبان PHP و فریمورک Laravel با قابلیت درگاه پرداخت آنلاین و پنل مدیریت محتوا.
هرچه این بخش دقیقتر نوشته شود، اختلافات آینده کمتر خواهد بود.
در این قسمت باید تاریخ شروع، پایان و مراحل تحویل پروژه ذکر شود. همچنین میتوان برای هر مرحله درصدی از پرداخت را تعیین کرد. مثلاً:
مبلغ کل پروژه یا دستمزد ماهانه باید به عدد و حروف نوشته شود. اگر پرداخت به صورت مرحلهای است، زمان و شرایط هر مرحله مشخص گردد.
یکی از مهمترین بندهای قرارداد برنامهنویس مربوط به مالکیت کد است. معمولاً در پروژههای سفارشی، مالکیت کد پس از پرداخت کامل مبلغ به کارفرما منتقل میشود؛ مگر اینکه توافق دیگری بین طرفین باشد.
در پروژههای نرمافزاری، دادهها و ایدهها اهمیت زیادی دارند. باید در قرارداد ذکر شود که برنامهنویس موظف است اطلاعات پروژه را محرمانه نگه دارد و در اختیار شخص ثالث قرار ندهد.
شرایطی که در آن هر یک از طرفین میتواند قرارداد را فسخ کند، باید بهطور شفاف درج شود. مثلاً در صورت تأخیر بیش از ده روز در انجام پروژه یا عدم پرداخت وجه توسط کارفرما.
در این بند مشخص میشود در صورت بروز اختلاف، موضوع ابتدا از طریق مذاکره حل میشود و در صورت عدم توافق، مرجع صالح برای رسیدگی (مانند شورای حل اختلاف یا دادگاه محل اقامت کارفرما) تعیین میگردد.
از وکیل متخصص در قراردادهای فناوری اطلاعات کمک بگیرید.
وکیلی که با حقوق نرمافزار و آیتی آشناست، میتواند بندهایی بنویسد که از هر دو طرف در برابر اختلافات احتمالی محافظت کند.
در کرج، وکیل سارا آژیده بهعنوان یکی از بهترین وکلای حقوقی در زمینه قراردادهای فناوری و دعاوی ملکی شناخته میشود و میتواند در تنظیم دقیق چنین قراردادهایی کمک کند.
قرارداد را متناسب با نوع پروژه تنظیم کنید.
قرارداد طراحی سایت با قرارداد اپلیکیشن موبایل یا سیستم ERP تفاوت دارد.
پشتیبانی و گارانتی نرمافزار را فراموش نکنید.
بهتر است مدت زمان و شرایط پشتیبانی (مثلاً رفع خطا تا سه ماه پس از تحویل) در قرارداد ذکر شود.
همه چیز را مکتوب کنید.
حتی توافقهای جزئی مانند زمان پاسخگویی یا نحوه تحویل پروژه باید در قرارداد درج شود.
قرارداد برنامهنویس سندی ضروری و قانونی است که رابطه کاری بین برنامهنویس و کارفرما را شفاف و منصفانه میکند. این قرارداد نه تنها از تضییع حقوق طرفین جلوگیری میکند، بلکه باعث افزایش اعتماد و کیفیت در پروژههای نرمافزاری میشود. در هر سطحی که همکاری انجام شود — چه برای طراحی یک وبسایت کوچک و چه توسعه یک سیستم بزرگ سازمانی — داشتن قرارداد دقیق، حرفهای و حقوقی، گام نخست موفقیت است.