دوران عقد در فرهنگ ایرانی، مرحله‌ای حساس و سرنوشت‌ساز است. موضوع طلاق یکی از مسائل مهم و حساس خانوادگی به شمار می‌رود که باید با دقت و توجه بررسی شود. زمانی که صحبت از درخواست طلاق از طرف مرد در دوران عقد می‌شود، منظور دوره‌ای است که زوجین عقد کرده‌اند اما هنوز زندگی مشترک را آغاز نکرده‌اند. در این مرحله، بسیاری از اختلافات یا عدم توافق‌ها ممکن است آشکار شود و مرد تصمیم بگیرد به این رابطه پایان دهد. از نظر قانونی، درخواست طلاق از طرف مرد در دوران عقد شرایط خاصی دارد و باید تکلیف حقوقی زن از جمله مهریه، نفقه و سایر تعهدات مشخص شود. در واقع، قانونگذار تلاش کرده است با وضع مقررات دقیق، حقوق هر دو طرف را در چنین موقعیتی حفظ کند. آشنایی با جزئیات درخواست طلاق از طرف مرد در دوران عقد برای زوجین بسیار ضروری است تا بتوانند با آگاهی مسیر قانونی را طی کنند. این موضوع یکی از پرچالش‌ترین پرونده‌ها در دادگاه خانواده محسوب می‌شود و نیازمند مشاوره حقوقی دقیق است.

در این مقاله جامع، به بررسی همه‌جانبه موضوع «درخواست طلاق از طرف مرد در دوران عقد» می‌پردازیم و تلاش می‌کنیم تا تمام جنبه‌های حقوقی، مالی و عملی آن را با زبانی ساده و در عین حال تخصصی توضیح دهیم.

نقش وکیل نسبت به درخواست طلاق از طرف مرد در دوران عقد

تفاوت نامزدی با عقد

یکی از نخستین پرسش‌ها این است که آیا منظور از دوران عقد همان نامزدی است یا خیر. باید توجه داشت:

• نامزدی صرفاً وعده ازدواج است و هنوز عقد شرعی و قانونی صورت نگرفته است. در این حالت، اگر رابطه قطع شود، هیچ‌یک از آثار حقوقی نکاح (مانند مهریه یا نفقه) برقرار نمی‌شود.
• عقد نکاح یعنی زمانی که صیغه نکاح دائم یا موقت جاری شده باشد. از همین لحظه آثار حقوقی عقد شکل می‌گیرد. بنابراین طلاق تنها زمانی معنا دارد که عقد نکاح دائم بین زن و مرد برقرار شده باشد.

طلاق مخصوص عقد دائم است

در قوانین ایران، طلاق به‌عنوان راه انحلال نکاح، تنها مخصوص عقد دائم است. اگر عقد موقت باشد، پایان آن یا با اتمام مدت مشخص‌شده در عقد یا با بذل مدت توسط مرد صورت می‌گیرد. بنابراین وقتی می‌گوییم «طلاق در دوران عقد»، منظور عقد دائم است که هنوز زندگی مشترک آغاز نشده یا به نزدیکی نرسیده است.

مراحل درخواست طلاق توسط مرد در دوران عقد

۱. مراجعه به وکیل یا مشاوره حقوقی

اولین گام برای مردی که قصد دارد طلاق بگیرد، مشورت با یک وکیل خانواده است. زیرا آگاهی از حقوق مالی زن مانند مهریه و نفقه و همچنین پیامدهای حقوقی طلاق می‌تواند از مشکلات بعدی جلوگیری کند.

۲. ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

مرد یا وکیل او باید دادخواست طلاق را در دفاتر خدمات قضایی ثبت کند. این دادخواست به دادگاه خانواده ارجاع می‌شود.

۳. ارجاع به مشاوره و جلسات سازش

دادگاه معمولاً زوجین را برای مشاوره و تلاش در جهت صلح و سازش به مراکز مشاوره خانواده معرفی می‌کند. اگر تلاش‌ها نتیجه ندهد، پرونده وارد مرحله صدور رأی می‌شود.

۴. صدور گواهی عدم امکان سازش

پس از بررسی‌های لازم، دادگاه گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق صادر می‌کند. این گواهی معمولاً سه ماه اعتبار دارد.

۵. ثبت طلاق در دفترخانه

زوج یا وکیل او باید در مهلت مقرر به دفترخانه رسمی طلاق مراجعه کرده و با اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفاتر رسمی، جدایی را نهایی کنند.

مدارک لازم برای درخواست طلاق

مدارکی که معمولاً برای ثبت دادخواست طلاق از طرف مرد مورد نیاز است عبارتند از:

• اصل و کپی سند ازدواج (عقدنامه)
• کارت ملی و شناسنامه مرد
• آدرس محل سکونت زوجین
• وکالت‌نامه در صورت حضور وکیل
• مدارک تکمیلی در صورت نیاز (مانند توافق‌نامه‌های مالی یا مدارک دال بر اختلافات)

آثار مالی طلاق از طرف مرد در دوران عقد

۱. مهریه

مطابق قانون، به محض جاری شدن عقد دائم، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند آن را مطالبه کند. بنابراین حتی اگر زندگی مشترک آغاز نشده باشد، مرد موظف است مهریه را بپردازد.

• اگر قبل از نزدیکی طلاق صورت گیرد، زن مستحق نصف مهریه خواهد بود.
• اگر پس از نزدیکی طلاق رخ دهد، زن مالک تمام مهریه است.

۲. نفقه

در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است. حتی در دوران عقد نیز اگر زن تمکین کند، حق مطالبه نفقه دارد. در عقد موقت، نفقه تنها در صورت شرط در عقد قابل مطالبه است.

۳. جهیزیه و سایر حقوق مالی

جهیزیه‌ای که زن به خانه شوهر برده، متعلق به اوست و پس از طلاق حق بازپس‌گیری دارد. همچنین در صورت توافق‌های مالی خاص، باید مطابق قرارداد عمل شود.

طلاق قبل از نزدیکی (بائن غیرمدخوله)

اگر مرد پیش از برقراری رابطه زناشویی اقدام به طلاق کند، این طلاق بائن محسوب می‌شود. در این نوع طلاق:

• زن مستحق نصف مهریه است.
• زن عده ندارد و می‌تواند بلافاصله ازدواج کند.
• شوهر حق رجوع در دوران عده را ندارد زیرا اصولاً عده‌ای وجود ندارد.

طلاق پس از نزدیکی

اگر طلاق بعد از نزدیکی صورت گیرد:

• زن مالک تمام مهریه است.
• زن باید عده نگه دارد (سه طُهر در نکاح دائم).
• مرد می‌تواند در مدت عده به زن رجوع کند، مگر آنکه طلاق بائن باشد.

طلاق توافقی در دوران عقد

طلاق توافقی در دوران عقد به شرایطی گفته می‌شود که زوجین پیش از شروع زندگی مشترک و در دوره عقد، به این نتیجه می‌رسند که ادامه ازدواج امکان‌پذیر نیست و تصمیم به جدایی دارند. در این نوع طلاق، برخلاف طلاق یک‌طرفه که معمولاً نیازمند ارائه دلایل قانونی از سوی یکی از طرفین است، هر دو طرف با هم توافق می‌کنند و مسائل مربوط به حقوق قانونی مانند مهریه، نفقه، جهیزیه و حتی حضانت فرزند (در صورتی که فرزندی وجود داشته باشد) به‌صورت توافقی حل می‌شود.

در دوران عقد، چون زندگی مشترک هنوز آغاز نشده، پرونده‌های طلاق توافقی معمولاً ساده‌تر هستند و کمتر با پیچیدگی‌های طلاق پس از زندگی مشترک مواجه‌اند. اما نکته مهم این است که توافق زوجین باید کامل و مستند باشد تا دادگاه بتواند آن را تأیید کند. دادگاه خانواده مسئول بررسی توافقات است تا اطمینان حاصل شود هیچ یک از حقوق قانونی طرفین تضییع نشده است.

مزیت اصلی طلاق توافقی در دوران عقد این است که پروسه طلاق سریع‌تر و کم‌تنش‌تر انجام می‌شود و از دعواهای حقوقی طولانی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، این نوع طلاق باعث می‌شود که طرفین با کمترین تنش و هزینه، پرونده خود را در دادگاه مختومه کنند. با این حال، داشتن مشاوره حقوقی و تنظیم دقیق توافقات، اهمیت زیادی دارد تا در آینده هیچ یک از طرفین دچار مشکلات قانونی نشود. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت توافق و آگاهی حقوقی در دوران عقد است.

زمان و مدت مراحل طلاق

مدت زمان طی شدن مراحل طلاق بستگی به شرایط پرونده دارد. در حالت کلی:

• ثبت دادخواست: چند روز
• جلسات مشاوره: ۲ تا ۴ هفته
• صدور گواهی: ۱ تا ۳ ماه
• ثبت در دفترخانه: ظرف ۳ ماه پس از صدور گواهی

پرسش‌های متداول

آیا مرد برای طلاق نیاز به دلیل دارد؟

خیر. در قانون ایران، حق طلاق در عقد دائم به مرد داده شده است و او می‌تواند بدون ارائه دلیل خاصی درخواست دهد. البته پرداخت حقوق مالی زن الزامی است.

آیا زن می‌تواند در دوران عقد مهریه خود را مطالبه کند؟

بله. زن به محض عقد مالک مهریه است و می‌تواند حتی پیش از زندگی مشترک مهریه را به اجرا بگذارد.

اگر زن در دوران عقد تمکین نکرده باشد، نفقه به او تعلق می‌گیرد؟

در صورتی که زن بدون دلیل موجه از تمکین امتناع کند، حق نفقه ندارد.

آیا ثبت طلاق بدون دفترخانه ممکن است؟

خیر. طلاق حتماً باید در دفترخانه ثبت شود وگرنه غیرقانونی محسوب می‌شود.

جمع‌بندی

طلاق از طرف مرد در دوران عقد، گرچه از نظر قانونی امکان‌پذیر است، اما تبعات مالی و اجتماعی متعددی دارد. مرد موظف به پرداخت مهریه و در برخی موارد نفقه است. اگر طلاق قبل از نزدیکی انجام شود، زن مستحق نصف مهریه خواهد بود و نیازی به عده ندارد. اگر پس از نزدیکی طلاق رخ دهد، زن مالک تمام مهریه است و باید عده نگه دارد.

با توجه به پیچیدگی‌های قانونی و مالی، بهترین راهکار برای مردانی که قصد طلاق در دوران عقد را دارند، مشورت با وکیل خانواده و تنظیم صحیح دادخواست است. آگاهی کامل از قوانین می‌تواند از مشکلات آینده جلوگیری کند و روند جدایی را ساده‌تر سازد.