در دعاوی خانواده، پرداخت نفقه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در دوران زندگی مشترک است. گاهی شوهر نفقه را به‌موقع پرداخت نمی‌کند یا از پرداخت آن امتناع می‌ورزد که در این صورت زن می‌تواند از طریق مراجع قضایی اقدام کند. یکی از راهکارهای قانونی برای پیگیری این حق، تنظیم دادخواست مطالبه نفقه ایام زوجیت یا قرار تأمین خواسته است. این دادخواست به زن اجازه می‌دهد علاوه بر درخواست نفقه معوقه، درخواست صدور قرار تأمین خواسته برای تضمین پرداخت نفقه در آینده را نیز داشته باشد. دادگاه پس از بررسی مدارک، در صورت احراز حق زن، حکم به پرداخت نفقه و صدور قرار تأمین خواسته صادر می‌کند. در ادامه به شرح جزئیات این نوع دادخواست می‌پردازیم.

برای دانلود دادخواست کلیک کنید : نمونه دادخواست

نقش وکیل در پرونده های خانواده و مطالبه نفقه ایام زوجیت با قرار تأمین خواسته

مفهوم نفقه ایام زوجیت و شرایط مطالبه آن

نفقه چیست؟

مطابق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه عبارت است از تأمین مسکن، پوشاک، خوراک، اثاث منزل و سایر نیازمندی‌های متعارف زن که متناسب با وضعیت زن باشد. وظیفه تأمین نفقه بر عهده شوهر است.

شرایط مطالبه نفقه ایام زوجیت

• وجود رابطه زوجیت قانونی و رسمی (عقد نکاح ثبت شده).
• تمکین زن؛ یعنی زن باید از شوهر خود اطاعت و همراهی در زندگی داشته باشد، مگر در مواردی که تمکین به دلیل سوء رفتار شوهر ممکن نباشد.
• عدم پرداخت نفقه توسط شوهر، که می‌تواند به صورت عدم پرداخت نفقه حال یا گذشته باشد.

چگونه نفقه ایام گذشته را مطالبه کنیم؟

مطالبه نفقه محدود به زمان حال نیست؛ زن می‌تواند نفقه ایام گذشته (ایام زوجیت) را نیز مطالبه کند. در قانون محدودیت زمانی مشخصی برای مطالبه نفقه گذشته تعیین نشده است اما مطابق اصول عمومی حقوقی، نفقه قابل مطالبه تا ده سال قبل است.

برای این منظور زن باید در دادخواست خود ایام و مدت زمانی که نفقه پرداخت نشده را مشخص کند و دادگاه با بررسی تمکین و سایر شرایط، نسبت به صدور حکم اقدام کند.

مرجع صالح رسیدگی به دادخواست مطالبه نفقه

مطابق ماده ۴ قانون حمایت خانواده و بند ۱ ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه‌های خانواده محل سکونت زن صالح به رسیدگی به دعوای مطالبه نفقه هستند. زن می‌تواند در محل اقامت خود یا محل اقامت شوهر، بسته به شرایط، دادخواست تقدیم کند.

تنظیم دادخواست مطالبه نفقه ایام زوجیت

نکات مهم در متن دادخواست

1. مشخصات دقیق طرفین: نام و نام خانوادگی، شماره ملی، نشانی کامل خواهان و خوانده.
2. شرح دعوا: توضیح دهید که عقد نکاح دائم بین طرفین برقرار است، زن تمکین کرده، ولی شوهر از پرداخت نفقه امتناع ورزیده است.
3. درخواست دقیق: درخواست مطالبه نفقه ایام زوجیت از تاریخ مشخص شده به بعد، به صورت ماهیانه و به مبلغ کارشناسی.
4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته (در صورت تمایل): خواهان می‌تواند از دادگاه درخواست کند تا قبل از صدور حکم قطعی، قرار تأمین خواسته صادر شود تا اموال خوانده توقیف شود یا به صورت دیگری تأمین حقوق مالی خواهان صورت گیرد.

قرار تأمین خواسته چیست و چه کاربردی دارد؟

تعریف قرار تأمین خواسته

قرار تأمین خواسته، یکی از ابزارهای قانونی برای حفظ وضعیت موجود و تضمین اجرای حکم است. زمانی که خواهان پرونده‌ای مالی (مثل مطالبه نفقه) مطرح می‌کند، ممکن است ترس از فرار خوانده، مخفی کردن اموال یا انتقال اموال به شخص ثالث وجود داشته باشد.

در این صورت، دادگاه می‌تواند پیش از صدور حکم نهایی، با صدور قرار تأمین خواسته، اقدام به توقیف اموال خوانده یا مسدود کردن حساب‌های بانکی وی کند تا در صورت صدور حکم نهایی، وصول حق خواهان تضمین شود.

مبنای قانونی قرار تأمین خواسته در قانون آیین دادرسی مدنی

طبق ماده ۱۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی:

«دادگاه می‌تواند برای جلوگیری از تضییع حقوق خواهان یا زیان جبران‌ناپذیر، قرار تأمین خواسته صادر کند.»

در دعوای نفقه نیز این حکم صادق است، چون نفقه مالی است که زندگی زن به آن وابسته است و احتمال بروز مشکلات جدی در صورت عدم تأمین آن وجود دارد.

چگونه قرار تأمین خواسته صادر می‌شود؟

• درخواست قرار تأمین خواسته همراه با دادخواست اصلی یا به صورت مستقل قابل تقدیم است.
• دادگاه پس از بررسی دلایل و احتمال فرار خوانده یا وجود اموال کافی، قرار را صادر می‌کند.
• این قرار معمولاً توقیف اموال منقول و غیرمنقول خوانده، توقیف حساب‌های بانکی یا ممنوع الخروجی است.
• قرار تأمین خواسته جنبه موقت دارد و تا صدور حکم قطعی ادامه می‌یابد.

تاثیر قرار تأمین خواسته بر پرونده نفقه

قرار تأمین خواسته باعث می‌شود تا در صورت صدور حکم نهایی به نفع زن، امکان وصول نفقه وجود داشته باشد. در غیر این صورت، اگر شوهر اموال خود را انتقال داده یا مخفی کند، اجرای حکم بسیار دشوار خواهد بود.

نکات مهم در دعوای مطالبه نفقه و درخواست تأمین خواسته

• حتماً مدارک مستند و مستدل برای اثبات تمکین زن و عدم پرداخت نفقه ارائه شود.
• ارائه مدارک مالی و شغلی شوهر برای اثبات توانایی مالی او در پرداخت نفقه مؤثر است.
• درخواست قرار تأمین خواسته باید مستدل و بر مبنای احتمال واقعی فرار یا تضییع حقوق باشد.
• استفاده از وکیل متخصص خانواده می‌تواند روند پرونده را تسریع و قوی‌تر کند.

جمع‌بندی و توصیه‌های کاربردی

• مطالبه نفقه ایام زوجیت حق قانونی زن است و می‌تواند در هر زمان انجام شود.
• برای افزایش احتمال موفقیت پرونده، دادخواست را با رعایت نکات قانونی و با ذکر جزئیات دقیق تنظیم کنید.
• درخواست قرار تأمین خواسته ابزاری مهم برای تضمین حقوق مالی خواهان است و بهتر است همزمان با دادخواست اصلی ارائه شود.
• مراجعه به دادگاه خانواده محل سکونت زن صلاحیت رسیدگی دارد.
• با صدور حکم قطعی و عدم پرداخت نفقه توسط شوهر، زن می‌تواند از اجرای احکام درخواست جلب یا توقیف اموال نماید.