قرارداد تخریب ساختمان یکی از اسناد حقوقی مهم در پروژه‌های نوسازی و بازسازی شهری به شمار می‌رود. این قرارداد میان مالک (کارفرما) و مجری عملیات تخریب (پیمانکار) منعقد می‌شود و وظیفه دارد تمام جوانب فنی، ایمنی، مالی و حقوقی تخریب یک بنا را پوشش دهد. در بسیاری از پروژه‌ها، عدم تنظیم دقیق این قرارداد موجب بروز خسارات یا دعاوی حقوقی گسترده شده است. به همین دلیل، آشنایی با ساختار و محتوای نمونه قرارداد تخریب ساختمان برای کارفرمایان و پیمانکاران ضروری است. این نمونه قرارداد شامل مشخصات طرفین، موضوع، مبلغ، زمان‌بندی، تعهدات و ضمانت‌های اجرایی است. بررسی دقیق آن، ضامن حسن انجام کار و کاهش ریسک‌های پروژه خواهد بود. در ادامه با ساختار این قرارداد آشنا می‌شویم.

برای دانلود قرارداد کلیک کنید : قرارداد تخریب

قرارداد تخریب ساختمان چیست؟

قرارداد تخریب ساختمان، سندی حقوقی و رسمی است که میان مالک ساختمان (کارفرما) و شخص حقیقی یا حقوقی که عملیات تخریب را انجام می‌دهد (پیمانکار)، بسته می‌شود. هدف این قرارداد، تعیین مسئولیت‌ها، وظایف، مراحل اجرایی و جزئیات فنی و مالی عملیات تخریب یک ساختمان است. تخریب ساختمان‌ها به‌ویژه در پروژه‌های نوسازی شهری، بازسازی بناهای فرسوده و تغییر کاربری ملک نقش مهمی دارد. از آنجا که این فرایند با ریسک‌های فنی، ایمنی، حقوقی و مالی همراه است، داشتن یک قرارداد دقیق و رسمی الزامی است.

عناصر اصلی قرارداد تخریب ساختمان

در یک نمونه قرارداد تخریب ساختمان معمولاً موارد زیر به‌عنوان ارکان اساسی گنجانده می‌شود:

۱. مشخصات طرفین قرارداد

در ابتدای قرارداد، اطلاعات کامل طرفین ذکر می‌شود:

• نام و نام خانوادگی یا نام شرکت

• شماره شناسنامه یا شناسه ملی و شماره ثبت (برای اشخاص حقوقی)

• نشانی دقیق و شماره تماس

• نماینده قانونی (در صورت وجود)

در نمونه قرارداد تخریب ساختمان این بخش با عباراتی مانند:
«این قرارداد فی‌مابین آقای/خانم …….. به‌عنوان کارفرما و شرکت …….. به نمایندگی آقای …….. به‌عنوان پیمانکار منعقد می‌گردد.» آغاز می‌شود.

۲. موضوع قرارداد

موضوع قرارداد معمولاً شامل شرح دقیق عملیات تخریب است.
به‌عنوان مثال:
«تخریب کامل بنای مسکونی دو طبقه واقع در پلاک ثبتی …. به مساحت تقریبی …. مترمربع به‌همراه پاکسازی محل از نخاله‌های ساختمانی و انتقال آن‌ها به مکان تعیین‌شده توسط شهرداری.»

۳. مدت زمان اجرای قرارداد

در این بخش، مدت شروع و پایان پروژه تعیین می‌شود. معمولاً ذکر می‌شود:

• تاریخ شروع عملیات تخریب

• مدت زمان مجاز برای اتمام کار

• ضمانت‌های مربوط به تأخیر در تحویل

در نمونه قرارداد تخریب ساختمان این بخش با عبارت:
«مدت زمان اجرای عملیات از تاریخ ….. تا تاریخ ….. به مدت ….. روز کاری تعیین می‌شود.» آغاز می‌شود.

۴. مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت

در این قسمت، مبلغ کل قرارداد بر حسب توافق طرفین ذکر شده و جزئیات مربوط به پرداخت درج می‌شود:

• مبلغ کل قرارداد به ریال یا تومان

• درصد پیش‌پرداخت

• زمان‌بندی پرداخت‌ها (مثلاً مرحله‌ای یا پایان کار)

• پرداخت نهایی پس از تحویل قطعی

مثال:
«مبلغ قرارداد مبلغ …. تومان می‌باشد که ۳۰ درصد آن به‌صورت پیش‌پرداخت و مابقی طی دو قسط و در پایان عملیات به پیمانکار پرداخت خواهد شد.»

وظایف و تعهدات پیمانکار

یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر نمونه قرارداد تخریب ساختمان، فهرست وظایف پیمانکار است. برخی از تعهدات معمول عبارت‌اند از:

1. اخذ مجوزهای لازم از شهرداری یا سایر مراجع قانونی

2. رعایت کلیه ضوابط ایمنی در محل پروژه

3. استفاده از نیروی انسانی ماهر و تجهیزات استاندارد

4. محافظت از املاک و اموال مجاور در زمان تخریب

5. پاک‌سازی کامل ملک از نخاله‌ها

6. تأمین بیمه مسئولیت مدنی برای نیروها و اشخاص ثالث

این تعهدات معمولاً با عبارت‌هایی مانند زیر شروع می‌شود:
«پیمانکار متعهد می‌گردد کلیه اقدامات لازم جهت انجام عملیات تخریب را طبق مفاد این قرارداد و با رعایت ضوابط ایمنی و فنی به‌عمل آورد.»

وظایف و تعهدات کارفرما

کارفرما نیز تعهداتی در قبال پیمانکار دارد که در نمونه قرارداد تخریب ساختمان ذکر می‌شود، مانند:

1. تسویه‌حساب طبق توافقات مندرج در قرارداد

2. فراهم‌کردن دسترسی پیمانکار به محل تخریب

3. همکاری در اخذ مجوزهای لازم (در صورت نیاز)

4. ارائه مستندات مالکیت ملک

مثلاً در متن قرارداد می‌خوانیم:
«کارفرما متعهد می‌شود مبلغ توافق‌شده را طبق زمان‌بندی تعیین‌شده پرداخت و همکاری‌های لازم را در اجرای صحیح عملیات به‌عمل آورد.»

مجوزها و الزامات قانونی

در هر قرارداد تخریب ساختمان، ذکر این نکته حیاتی است که عملیات تخریب نباید بدون مجوز شهرداری یا نهاد ذی‌ربط انجام شود. طبق قوانین شهرداری و مقررات ملی ساختمان، هرگونه تخریب باید پس از دریافت مجوز تخریب انجام گیرد.

در نمونه قرارداد تخریب ساختمان معمولاً این الزام با عباراتی مانند:
«پیمانکار موظف است پیش از آغاز عملیات، مجوز رسمی تخریب را از شهرداری اخذ و نسخه‌ای از آن را به کارفرما ارائه نماید.» آورده می‌شود.

بیمه و مسئولیت‌ها

موضوع بیمه در عملیات تخریب بسیار مهم است، چرا که احتمال بروز حوادث جانی، مالی یا محیطی بالاست. در قرارداد باید به‌صراحت مشخص شود که پیمانکار ملزم به بیمه کردن:

• نیروی انسانی خود

• شخص ثالث

• ماشین‌آلات
  می‌باشد.

عباراتی مانند:
«پیمانکار مکلف است پیش از شروع عملیات، بیمه‌نامه مسئولیت مدنی را برای کلیه کارگران خود و در برابر خسارات احتمالی به اشخاص ثالث دریافت نماید.»
در نمونه قرارداد تخریب ساختمان دیده می‌شود.

خسارات، ضمانت‌ها و وجه التزام

در قرارداد باید ضمانت‌های لازم برای جبران خسارات احتمالی و حسن اجرای کار پیش‌بینی شود. این موارد عبارت‌اند از:

• مبلغ ضمانت حسن انجام کار

• وجه التزام تأخیر در تحویل

• پرداخت خسارات ناشی از خرابی املاک مجاور

برای مثال:
«در صورت تأخیر در تحویل پروژه، پیمانکار موظف است بابت هر روز تأخیر، مبلغ …. تومان به‌عنوان وجه التزام به کارفرما پرداخت نماید.»

فسخ قرارداد

فسخ قرارداد زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکند یا اتفاقی مانع ادامه همکاری شود. در نمونه قرارداد تخریب ساختمان این بخش معمولاً با عبارات زیر تنظیم می‌شود:
«در صورت نقض هر یک از مفاد این قرارداد از سوی پیمانکار، کارفرما حق فسخ یک‌طرفه قرارداد را خواهد داشت.»

داوری و حل اختلاف

همانند سایر قراردادهای حقوقی، باید راهکار حل اختلاف در صورت بروز مشکل نیز مشخص شود. معمولاً در قرارداد ذکر می‌شود:
«در صورت بروز اختلاف، موضوع ابتدا از طریق مذاکره دوستانه و در صورت عدم نتیجه، از طریق داوری فرد منتخب طرفین یا مراجع قضایی پیگیری خواهد شد.»

ضمائم قرارداد

ضمائم شامل مدارک تکمیلی قرارداد مانند:

• کپی مجوز تخریب

• تصاویر ملک

• صورت‌جلسات بازدید

• نقشه‌های موجود

در انتهای نمونه قرارداد تخریب ساختمان لیست ضمائم ذکر می‌شود تا مرجع مستندی برای طرفین باشد.

نتیجه‌گیری

قرارداد تخریب ساختمان نه‌تنها جنبه حقوقی و مالی دارد بلکه با سلامت افراد، املاک مجاور و قوانین شهری گره خورده است. در نتیجه، تنظیم آن با دقت و استفاده از مشاور حقوقی مجرب، ضرورتی انکارناپذیر است. یک نمونه قرارداد تخریب ساختمان باید جامع، روشن و بدون ابهام باشد و تمام جوانب حقوقی، فنی، مالی و ایمنی را در بر گیرد. بدین ترتیب، علاوه بر تضمین حقوقی طرفین، عملیات تخریب نیز به‌صورت ایمن و قانونی انجام می‌گیرد و احتمال بروز دعاوی و خسارات کاهش می‌یابد.