تعریف مهریه عندالمطالبه

مهریه عندالمطالبه نوعی از مهریه است که زن به محض جاری شدن عقد نکاح، حق مطالبه آن را دارد. بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ایران، همین که عقد ازدواج به‌طور صحیح منعقد شود، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر زمان که بخواهد، آن را از شوهر درخواست کند.

در این نوع مهریه، مرد موظف است به محض درخواست زن، آن را پرداخت نماید و در صورت ناتوانی از پرداخت، زن می‌تواند از طریق دادگاه اقدام کند. چنانچه شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده یا اجرای ثبت، مهریه خود را مطالبه نماید. اگر شوهر توان پرداخت مهریه را نداشته باشد، می‌تواند دادخواست اعسار بدهد و در صورت اثبات ناتوانی مالی، دادگاه امکان پرداخت قسطی مهریه را فراهم می‌کند.

از نظر حقوقی، مهریه عندالمطالبه یک دین مسلم بر عهده مرد است و عدم پرداخت آن می‌تواند موجب صدور حکم جلب برای وی شود، مگر اینکه اعسار او به دادگاه ثابت شود. تفاوت اصلی این نوع مهریه با مهریه عندالاستطاعه این است که در مهریه عندالمطالبه، مرد موظف به پرداخت فوری آن است، اما در مهریه عندالاستطاعه، زن باید توانایی مالی مرد را برای پرداخت مهریه اثبات کند.

در نهایت، مهریه عندالمطالبه یکی از راه‌های حمایت از حقوق مالی زنان در ازدواج است که به آن‌ها امکان می‌دهد در هر زمان، از حق قانونی خود بهره‌مند شوند و در صورت لزوم از طریق مراجع قانونی آن را دریافت نمایند.

مبانی قانونی مهریه عندالمطالبه

مبانی قانونی مهریه عندالمطالبه در قوانین مدنی ایران به صراحت بیان شده است و زن پس از عقد نکاح، مالک آن شناخته می‌شود. مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به محض وقوع عقد، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر زمان که بخواهد، آن را از شوهر درخواست کند. این حق یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در ازدواج محسوب می‌شود و مرد موظف است در صورت مطالبه، آن را پرداخت نماید.

بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد، پرداخت مازاد بر این مقدار منوط به توانایی مالی مرد خواهد بود. در صورتی که مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی یا دادگاه خانواده اقدام نماید.

طبق ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، اگر مرد توان پرداخت مهریه را نداشته باشد، باید دادخواست اعسار ارائه کند. در صورت اثبات اعسار، دادگاه پرداخت مهریه را به صورت اقساطی تعیین می‌کند.

علاوه بر این، ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی بیان می‌کند که مهریه باید مالیت داشته و قابل تملک باشد. همچنین، طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، زن می‌تواند تا زمان دریافت مهریه، از انجام وظایف زناشویی خودداری کند که به این حق، حق حبس گفته می‌شود.

بنابراین، مهریه عندالمطالبه از منظر قانونی، دینی بر عهده مرد است که زن می‌تواند هر زمان که بخواهد، آن را درخواست و از طریق مراجع قانونی وصول کند.

شرایط و نحوه پرداخت مهریه عندالمطالبه

هنگامی که زن مهریه خود را درخواست می‌کند، مرد موظف است آن را بپردازد. اما اگر توان پرداخت یک‌جای مهریه را نداشته باشد، می‌تواند درخواست تقسیط کند. روند قانونی پرداخت مهریه به صورت زیر است:

1. ثبت دادخواست مطالبه مهریه: زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده یا اجرای ثبت، درخواست وصول مهریه را ارائه دهد.
2. ابلاغ به مرد: پس از ثبت دادخواست، مراتب به زوج ابلاغ می‌شود.
3. بررسی استطاعت مالی مرد: در صورت عدم توانایی پرداخت یک‌جای، مرد می‌تواند با ارائه دادخواست اعسار، درخواست تقسیط مهریه را داشته باشد.
4. صدور حکم پرداخت یا تقسیط: دادگاه پس از بررسی، رأی به پرداخت کامل یا قسط‌بندی مهریه می‌دهد.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

نحوه وصول مهریه عندالمطالبه

برای مطالبه مهریه عندالمطالبه دو مسیر قانونی وجود دارد:

1. از طریق دادگاه خانواده: زن می‌تواند با ارائه دادخواست، مهریه را مطالبه کند.
2. از طریق اجرای ثبت: اگر مهریه در عقدنامه به صورت سند رسمی ثبت شده باشد، زن می‌تواند از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی اقدام نماید.

شرایط قسط‌بندی مهریه عندالمطالبه

در صورتی که مرد توانایی پرداخت کل مهریه را نداشته باشد، می‌تواند دادخواست اعسار ارائه دهد. در این صورت:

• مرد باید مدارکی مبنی بر عدم توانایی مالی ارائه کند.
• دادگاه پس از بررسی، در صورت اثبات اعسار، حکم به تقسیط مهریه می‌دهد.

نتیجه‌گیری

مهریه عندالمطالبه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در ازدواج است که هر زمان پس از عقد قابل مطالبه است. این نوع مهریه از منظر قانونی، بر اساس ماده 1082 قانون مدنی، حق مسلم زن محسوب می‌شود. با این حال، در صورت عدم توانایی پرداخت، مرد می‌تواند درخواست تقسیط ارائه دهد. آشنایی با قوانین و رویه‌های قضایی مرتبط با مهریه عندالمطالبه می‌تواند از مشکلات حقوقی و مالی در آینده جلوگیری کند.